dişli zincir

Dişli Zincir Nedir? Dişli Zincirleri Hakkında 10 Temel Bilgi

Arabalarda, motosikletlerde, diğer makinaların hepsinde bulunan dişli zincirler mevcuttur. Hareketin gerçekleşmesiyle birlikte dönme işlevini görür. Doğrudan hareket uygulayabilmek için makinaların çoğuna bu aparatın takılması gerekir. İmalatında çelik kullanılmıştır. Eksenlerin kendi ekseni etrafında uzun süre dönmesine yardımcı olur. Dişli zinciri olmasının birçok avantajları vardır.

Bunun başında ne kadar mesafe uzarsa güç aktarımında herhangi bir sorun meydana gelmez. Verim bakımından oldukça yüksek düzeydedir. Tek kademenin dönmesiyle birlikte 8-10 çevrim olayının ortaya çıkması mümkündür. İhtiyaca uygun olarak devir ile güç sayısının seçimi yapılabilir. Çeliğin su verilerek daha esnek yapıya sahip olmasını, sert ve daha dayanıklı olmasını sağlar. Çelikte çok az miktarda karbon ile demir alaşımların birleşmesiyle ortaya çıkar.


Dişli Zincirleri Nasıl Çalışır?

Cihazın temel tasarımlarında yer alan çentikler, dişler ve kalınlığına göre değişkenlik gösterir. Hafif olmasının yanı sora aynı zamanda uzun ömürlüdürler. Çeşitlerine göre 5 farklı dişli zincir mevcuttur. Bunlar; çaplı, dişli, röleli, normal ve blok şeklinde sınıflandırılabilir. İki zincirin bağlanabilmesi ve çalışması için tahrik ile sürücüye ihtiyaç var.

Bu iki zincirin birbirine bağlanması üzerine ortaya çıkar. Hareketin ve kuvvetin sağlanabilmesi için tahrikten yardım alınır. Böylelikle gücün iletilmesi sağlanır. Ya da burada mekanik sistemde hızın değişmesiyle torkunun değişmesine neden olur. Zincir ne kadar çok dişliye sahip olursa burada ağırlığı hareket ettirme oranı yüksek olur.

Fakat burada fazla sürtünmenin ortaya çıkmasına ve hızın azalmasına da neden olduğunu unutmamak gerekiyor. Zincir her döndüğünde çentiklerde aşınma meydana gelir. Böylelikle uçlarının keskinleştirilmesi gereken durumlar ortaya çıkabilir. İhtiyaca uygun olacak şekilde seçilmelidir ve değişmesi gereken durumlarda mutlaka değiştirilmesi gerekiyor. Aksi durumlarda makinanın veya diğer aletlerin dönme hareketini engellediğinden dolayı çalışamaz hale gelir.

dişli zincir
Dişli Zinciri Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Dişli zincir hafif bir yapıya sahip olmasına rağmen uzun ömürlü kullanılan temel tasarıma aittir. Dişli zincirlerin birbirine geçirilmesi için tasarlanmasıyla birlikte birçok alanda kullanıma hazır hale getirilir. Farklı alanlarda ve farklı uygulamalarda kullanıldığı için insanların işlerini kolaylaştırmaktadır. Bunun en sık ortaya çıktığı durumlar ve hepimizin hâkim olduğu durumlar arasında bisikletlerde dönme hareketini gerçekleştirmek için bisikletlerin tekerleklerindeki zincirdir.

Dişli Zincirleri ve Dişliler: Temel Farklar

Dişli zincirler çeşidi bakımından ele alındığında bunun beş farklı türe sahip olduğunu görebiliriz. Çeşidi ve kullanım alanına göre değişkenlik gösteren bir konu başlığıdır. Çeşitlerini sıralayacak olursak; çaplı, blok, dişli, normal ve röleli şeklinde ele alınabilir. Dişli ve zincir dişler arasındaki fark; görmüş olduğu işlev ile büyüklüğüne göredir.

İkisinin de makinalarda kullanıldığını fakat gördükleri işlevin ve çalışma alanlarının farklılık göstermesiyle karşımıza çıkar. Temel işleve uygun olan zincir tipinin tercih edilmesi ve kullanılması gerekir. Birçok çeşidinin olduğunu söyleyebiliriz. Çeşitlerine göre değişkenlik gösterdiğinden dolayı kullanım alanına uygun olanın tercih edilmesi büyük önem taşıyacaktır.

Dişli zincir; daha çok deniz taşımacılık veya motor sanayisinde sıklıkla kullanılan zincir türüdür. Makinadan, transmisyon veyahut motordan kuvvet iletiminin gerçekleşebilmesi için kullanılmaktadır. Sessiz çalışır özelliği vardır. Diş sayısının 1/7’den aşağıdan dönme oranına geldiğinde daha gürültülü bir hal alarak çalışabilir.

Roleli zincir; burada kullanılmakta olan zincirin birbirine bağlanmasına yardımcı olur. Milin birinden diğerine bağlanma olayına denir. 4m/sn hızında orta sessizliğinde çalışmaktadır. Bisiklet, otomobil gibi yerlerde kullanıma uygundur. Dökme çelik ile demir ve hadde çelik kullanılması halinde yapılan sprokete denir. Diş sayısı 19-29 arasında olmalı ve kesinlikle 10’un altına düşmemelidir.

Blok zincir; burada yer alan blok zincirin röleliye benzediğini söylemek mümkündür. Kuvvet iletiminin sağlanabilmesi için bir milin diğer mile geçmesiyle oluşur. Bisikletlerde, matbaalarda tercih edilen zincirdir. Küçük çaplı güçlerin kullanımına uygundur.

Normal zincir; normal zincirler blok zincirlere benzer bir yapısı vardır. Motordan tutun makineye kadar çok büyük kuvvete sahip olup iletim yaparlar.

Çaplı zincir; yükün fazla ve dönme hareketinin az olduğu durumlarda tercih edilir. Burada yer alan milin ayarlanabilir olması ve normaline göre dişli çapının 1,5 kata kadar dayanıklı olduğu zincir türüdür. Yağlama ile montaj işleminin yapılarak oluşabilecek sorunların önüne geçilmiş olur.


Dişli Zinciri Bakımı ve Ömrünü Uzatma Yöntemleri

Dişli zincirler piyasada çok fazla olan ürünler arasında yer alıyor. Normal şartlar altında çelikten yapıldığı için paslanma, bozulma gibi durumların olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu durum dişli zincirin kalitesine göre değişkenlik gösterir. Fakat yine de uzun ömürlü olması için zincir temizliğinin yapılması gerekir. Naylon fırçadan yardım alınarak temizlik yapılabilir.

Bununla birlikte sprey kullanmakta büyük fayda sağlayacaktır. Zincir kullanım alanı ele alınmalı. Yapılan her 1000-1500 km kat edildiğinde zincir temizliği yapılmalıdır. Özellikle sonbahar ve kış aylarında çamurdan, yağmurdan etkilenme olayı vardır. Çamur kalıntısı temizlenip, çok fazla suya maruz kaldığı zamanlarda çabuk paslanma olayı ortaya çıkabilir.

Kalıntılardan temizledikten sonra temiz bez ile kurulama yapılmalıdır. Motorun çalışması halinde temizlik yapmayınız. Zincirin orta sehpadan döndürülüp temizlenmesi, kendinize zarar vermeyi engelleyecektir. Gövde kısmı bazı motorlarda kapalı olabiliyor. Bundan kaynaklı olarak gövdenin sökülmesi ve temizlenmesi daha iyi olacaktır. Böylelikle kalıntılardan ve yağmurdan temizlenmesi üzerine daha uzun ömürlü hale gelir.

İş Makinelerinde Dişli Zincirleri: Kullanım Alanları ve Özellikleri

İş makinelerinde kullanılmakta olan birçok dişli zincir lastiğine denk gelebilir. İş makinaların boyutuna göre tercih edilen zincirler vardır. İhtiyaca uygun olarak kullanılan dişli zincirin hem işinizi görür hem de daha uzun ömürlü olduğu için sıklıkla değiştirmenize gerek kalmaz. Daha çok çaplı dişli zincir kullanılması uygundur. Burada yağlama ile montaj işlemlerin düzenli olarak yapılması gerekecektir.

Dönme hareketinde yükün çok olduğu ve moment açısından az olması halinde iş makinalarında kullanılabilir. İş ne kadar büyük çaplı olursa kullanılan dişli zincirlerde o çok milliye sahip olması gerekiyor. Bu dişli zincirlerin çelik dökümden yapıldığı ve dökme demir olduğunu bilmekte fayda vardır. Birden fazla yuvaya sahip, gemi çapa veyahut basit vinçlerin kullanımında tercih edilebilir.

Dişli Zincirleri: Aşınma ve Kopmalara Karşı Alınacak Önlemler

Sanayi sektöründe sıklıkla kullanılan ve adını çok fazla duyduğumuz ürünler arasında dişli zincirlerdir. Birçok iş makinasında, bisiklet, otomobil veya dönme hareketini gerçekleştiren alanlarda kullanılır. Sadece sanayide değil aynı zamanda mutfakta kullandığımız araç gereçlerde de bu dişli zincirler bulunur. Peki, bu gibi durumlarda dönme hareketinin gerçekleşmesini sağlamak ve engellemeyi önlemek için ne yapılabilir gibi pek çok sorular ortaya çıkabilir.

Mutfak gereçlerinde olmasa bile bisikletlerde, otomobillerde dönme hareketinin devamlılığını sağlamak için mutlaka dişli zincirleri yağlamak gerekiyor. Yağlanan zincirin daha uzun ömürlü olmasına yardımcı olur. Böylelikle kopma, aşınma veya kısa süreli kullanma gibi sorunlardan kaçınmasına yardımcı olan yöntemler arasında yer alıyor. Çünkü bildiğimiz ve genellikle denk geldiğimiz durumlarda bisikletin zinciri kopması oluyor.

Hepimizin zamanında bisikleti olmuştu. Zaman içerisinde bisikletin dönme hareketi çok fazla gerçekleştiğinden dolayı belli bir süre sonra zincir kopması olur. Bunun nedeni ise zincirin bakımı yapılmadığı için ortaya çıkan sorunlardır. Kopma işlemini engellemek için oluşabilecek çamur kalıntıların, yağmur suyunun ve zincirin kuru kalmasını engellemektir. Ne kadar çok bakımı yapılırsa ve yağlama işlemi gerçekleştirilirse dişli zincirin daha uzun vadeli kullanılmasını sağlayacaktır.


Dişli Zincirleri Üretimi: İmalat Süreci ve Kalite Kontrolü

Dişli zincirin kendi ekseni etrafında dönmesi ve meydana gelebilecek hareketin gerçekleşebilmesi adına imalatı gerçekleştirilen ürünler arasında yerini alıyor. Paslanmaz çelikten imalatı gerçekleştirilir ve oldukça hafif bir yapısı vardır. Diş sayısına göre çeşitlilik gösterir. Diş sayısı arttıkça kullanıldığı alanın boyutunda artış meydana geliyor.

Ne kadar çok büyük dişlere sahip olursa o kadar büyük araçların üretiminde yerini alır. Yağlama işleminin gerçekleşmesi halinde dişli zincirlerin daha uzun süreli kullanıldığını söyleyebiliriz. Sadece çelik dişli zincirler değil aynı zamanda plastik malzemelerden imalatının gerçekleştiği de bilinir. Plastik dişli zincirlere daha çok mutfak gereçlerinin kullanımında tercih edilir.

Dişli Zincirleri Endüstrisindeki Yenilikler ve Gelişmeler

Dişli zincirlerin imalatının son zamanlarda gerçekleşmesiyle birlikte kullanım alanlarının da arttığına şahit oluyoruz. Dişli zincirlerin artık daha dayanıklı olması pek çok çalışmalar gerçekleştiriliyor. Isıya dayanıklı, kaliteli, her alanda dönme hareketini gerçekleştirmek için kullanıma uygun hale getirilir. Bizim sıklıkla denk geldiğimiz ve daha çok şahit olduğumuz durumlarda bisiklet zincirleri oluyor.

Aslında bununla da sınırlı değil. Dediğimiz gibi mutfak alanında da denk geldiğimiz oluyor. Bunun yanı sıra fotoğraf çekimini sağlamak için, film projektörü ve film kameralarında da kullanılıyor. Her geçen gün kullanım alanları artıyor ve daha da dayanıklı dişli zincirler kullanıma hazır hale getiriliyor.

Yorum Bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir